Στην θεραπευτική μου πορεία έχω κληθεί να ανταποκριθώ σε μια ποικιλία αιτημάτων από την πλευρά των θεραπευόμενων. Τα αιτήματα αυτά ωστόσο δεν ανταποκρίνονται πάντα σε αυτό που μπορεί η ψυχοθεραπεία να παρέχει. Επειδή όμως έρχονται και επανέρχονται ως προσδοκίες αλλά και ως προαπαιτούμενα μερικές φορές για να ξεκινήσει κάποιος μια τέτοιου είδους συνεργασία, θα ήθελα να αναφερθώ σε αυτά ακριβώς. Στις προσδοκίες με τις οποίες είναι καλό να μην ξεκινάμε την θεραπευτική μας πορεία

Πόσες φορές χρησιμοποιείτε την λέξη «Πρέπει», όταν μιλάτε στον εαυτό σας; Έχετε αλήθεια αναρωτηθεί; «Πρέπει να προλάβω το λεωφορείο», «Πρέπει να είμαι στην ώρα μου», «Δεν πρέπει να κάνω λάθος», «Πρέπει να δώσω στο παιδί μου το καλύτερο», «Δεν πρέπει να με θεωρήσουν αδύναμο» είναι μερικές μόνο δηλώσεις που ενδεχομένως αναπαράγουμε συστηματικά. Η λίστα των «πρέπει» τα οποία λέμε στον εαυτό μας, είναι ίσως ατελείωτη. Είναι όμως όλα χρήσιμα; Είναι όλα ρεαλιστικά;

Μετρώντας ήδη δύο χρόνια από τότε που ο Covid και τα μέτρα που ελήφθησαν για τον περιορισμό της εξάπλωσης του, περιόρισαν τη ζωή μας, είναι εύλογο να αναρωτηθεί κανείς σε ποια έκταση επηρέασαν την ψυχολογία μας. Στερηθήκαμε σε κάποιο βαθμό την επικοινωνία αλλά στερηθήκαμε σε μεγάλο βαθμό την εγγύτητα. Το κόστος αυτό του παρηγορητικού αγγίγματος, της ανακουφιστικής αγκαλιάς ενδεχομένως να είναι μεγαλύτερο από ότι μπορούμε πρόχειρα να υποθέσουμε.

Η αυτοεκτίμηση, το πόσο θετικά αξιολογούμε τον εαυτό μας, αποτελεί κομβικής σημασίας έννοια για την ψυχική μας υγεία. Κοινός παρονομαστής πολλών προβλημάτων ψυχικής υγείας αλλά και αρνητικών συναισθημάτων είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, άλλοτε ως γενεσιουργός αιτία και άλλοτε ως συνέπεια.

 

 

Η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους είναι πολύ πιο σύνθετη από την αποστολή και την λήψη ενός μηνύματος. Όσοι έχουν αντιμετωπίσει δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις – όλοι θα έλεγα – έχουν σίγουρα βρεθεί μέσα σε ένα γρίφο προβληματικής επικοινωνίας, είτε το έχουν αντιληφθεί, είτε όχι. Η δυσκολία να επικοινωνήσουμε έχει να κάνει τόσο με την δυσκολία να εκφράσουμε εμείς τον εαυτό μας στην σχέση αλλά και με την δυσκολία να ακούσουμε σε βάθος τον συνομιλητή μας.

Ενδεχομένως κανένα Γνωστικό Σφάλμα δεν απαντάται τόσο συχνά όσο η καταστροφολογία. Η καταστροφολογία, ως μοτίβο σκέψης, είναι η διαρκής αναμονή του χειρότερου δυνατού σεναρίου. Όταν καταστροφολογούμε, περιμένουμε στην ουσία την πιο αρνητική εξέλιξη να μας χτυπήσει την πόρτα. Πιστεύουμε ότι θα αποτύχουμε στις εξετάσεις, θα διαγνωστούμε με μια ανίατη ασθένεια σε έναν τυπικό ιατρικό έλεγχο, θα μας παρατήσει σίγουρα ο σύντροφος μας, θα περάσουμε άσχημα στις διακοπές μας κ.ο.κ Προσπαθούμε να προβλέψουμε το μέλλον, να κάνουμε μια εκτίμηση αλλά το πιο αρνητικό σενάριο ενδεχομένως να φαντάζει το πιο πιθανό.

Ο όρος Υψηλής Λειτουργικότητας Κατάθλιψη κυκλοφορεί πολύ τα τελευταία χρόνια, τόσο στο διαδίκτυο όσο και στην ίδια την πράξη της ψυχοθεραπείας. Χρησιμοποιούμε τον όρο αυτό συνήθως για να αναφερθούμε σε έναν άνθρωπο ο οποίος φαίνεται να βιώνει καταθλιπτικής φύσεως συμπτώματα αλλά καταφέρνει είναι λειτουργικός στην καθημερινότητα του. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να ανταπεξέρχεται στις υποχρεώσεις της ζωής του – εργασιακές, εκπαιδευτικές, οικογενειακές – αλλά παρόλα αυτά αδυνατεί να αντλήσει από τη ζωή του επαρκή ευχαρίστηση και ικανοποίηση.

Με τον όρο Σύνδρομο Επαγγελματικής Εξουθένωσης (ΣΕΕ) περιγράφεται ένα αίσθημα εξάντλησης και απώλειας ενδιαφέροντος των εργαζομένων κατά την άσκηση της εργασίας τους. Η επαγγελματική εξουθένωση προκαλείται όταν η επένδυση που κάνει το άτομο στην εργασία του, τόσο συναισθηματική όσο και σε χρόνο, είναι δυσανάλογη σε σχέση με την ικανοποίηση που εν τέλει αντλεί. Με άλλα λόγια, υπερβολικές ώρες εργασίας, ψυχοπιεστικές συνθήκες και χαμηλός βαθμός ικανοποίησης συντελούν στην δημιουργία επαγγελματικής εξουθένωσης.

Πόσες φορές έτυχε να ξεκινήσετε με ενθουσιασμό και όρεξη μια δραστηριότητα ή ένα project και στην πορεία αυτός ο ενθουσιασμός να ατονεί, να χάνεται, να εξανεμίζεται; Πόσες φορές δεν πείσαμε τον εαυτό μας ότι αυτή την φορά θα επιμείνουμε μέχρι τέλους αλλά κάτι πήγε στραβά στην πορεία; Η προσπάθεια να μείνουμε κινητοποιημένοι προς ένα σημαντικό στόχο δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση.

Το Σύνδρομο του Απατεώνα περιγράφει την διάχυτη αίσθηση που έχουν κάποιοι άνθρωποι - οι οποίοι διακρίνονται μάλιστα από μια επιτυχημένη πορεία στο χώρο τους - ότι έχουν καταφέρει τα πάντα από τύχη και είναι απλά θέμα χρόνου να αποκαλυφθεί η αναξιότητα τους. Στην πραγματικότητα δεν πιστεύουν στις ικανότητες και στα ταλέντα τους, παρόλο που οι αποδόσεις τους συνηγορούν για τον αντίθετο. Τουναντίον τρέφουν την πεποίθηση ότι είναι απατεώνες καθώς έχουν πείσει όλους τους άλλους για το αντίθετο.

Η επιτυχία πολλών ανθρώπων συνοδεύεται συχνά από έναν ενδόμυχο φόβο: μήπως ανακαλύψει ο κόσμος γύρω τους πως δεν αξίζουν πραγματικά όλα όσα έχουν πετύχει, μήπως καταλάβουν οι άλλοι ότι δεν είναι τόσο καλοί όσο φαίνονται και μήπως εν τέλει τους θεωρήσουν κοινούς απατεώνες. Η αδυναμία να συνδεθούν με τις επιτυχίες τους, ακαδημαϊκές ή και επαγγελματικές, να τις χρεώσουν σε προσωπικά χαρακτηριστικά και δεξιότητες και η απόλυτη πεποίθηση ότι τα κατάφεραν όλα από καθαρή τύχη, τους κάνει να τρέμουν στο βάθρο τους!

Η ψυχοθεραπεία είναι σε μεγάλο βαθμό μια αμφίδρομη διαδικασία. Είναι μια διαδικασία ανταλλαγής και συνεξέλιξης. Μπορεί ο ψυχοθεραπευτής να διαθέτει ένα απόθεμα γνώσεων, εμπειριών και τεχνικών προς εφαρμογή, αλλά όλα αυτά δεν μπορούν να φανούν χρήσιμα χωρίς την συνειδητή, ειλικρινή και ανοιχτή συμμετοχή ενός θεραπευόμενου. Ο θεραπευόμενος μπορεί να φέρει ένα αίτημα προς επεξεργασία στην ψυχοθεραπεία αλλά αυτό δεν θα λυθεί αποκλειστικά και μόνο με την «αυθεντία» του θεραπευτή.

Δράττομαι της ευκαιρίας να μιλήσω για την ρουτίνα με αφορμή δύο πράγματα. Το ένα είναι το βίωμα των ανθρώπων, όπως το παρατηρώ και το αντιλαμβάνομαι στην κατάσταση της πανδημίας με ό,τι αυτή έχει επιφέρει στην ζωή μας. Ο περιορισμός των αυτονόητων μέχρι χθες επιλογών μας, αναφορικά με το πως θα περάσουμε την ώρα μας,την μέρα μας, την βδομάδα μας, ανάγει το ερώτημα του “Πως να αξιοποιήσω το χρόνο μου;” σε αρκετά σύνθετο πρόβλημα. Από την άλλη μεριά, δουλεύοντας συχνά με ανθρώπους που φλερτάρουν καθημερινά με την κατάθλιψη, που δυσκολεύονται να δομήσουν νόημα στην ζωή τους αλλά και να προσδώσουν αξία στην προσωπική τους υπόσταση, αρχίζω να εκτιμώ περισσότερο την αξία και τη χρησιμότητα μιας καθημερινής ρουτίνας.

Η ψυχοθεραπεία δεν χρειάζεται ίσως ιδιαίτερες συστάσεις. Αποτελεί μια επιστημονικά τεκμηριωμένη μέθοδο, με πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις, μέσα από την οποία οι άνθρωποι υποστηρίζονται από ειδικούς – τους ψυχοθεραπευτές – για να ξεπεράσουν ψυχολογικής φύσεως ζητήματα.

Κανένα ίσως χαρακτηριστικό προσωπικότητας με αρνητική βάση δεν έχει αγαπηθεί και προβληθεί θετικά όσο η τελειοθηρία ή αλλιώς τελειομανία. Ως τελειομανία χαρακτηρίζεται η ακατανίκητη επιθυμία του ατόμου να θέτει υψηλούς και συχνά μη ρεαλιστικούς στόχους και να αποτιμά την προσωπική του αξία με βάση την επίτευξη τους.

Αυτές οι γιορτές έχουν πολλές ιδιαιτερότητες για όλους μας. Ο περιορισμός στις μετακινήσεις μας και η προσπάθεια να τηρηθούν αποστάσεις, με γνώμονα πάντα την υγεία μας αλλά και την υγεία των δικών μας ανθρώπων, καταλήγει για πολλούς σε μια απόφαση καθόλου ευχάριστη: να περάσουν τις γιορτές μακριά από τους αγαπημένους τους.

Μιλώντας για φόβο ή άγχος εγκατάλειψης αναφερόμαστε την διάχυτη και έντονη πεποίθηση που διακατέχει κάποιον ότι οι άνθρωποι που τον αγαπούν και είναι δίπλα του ή ακόμα και αυτοί που μπορεί να τον γνωρίσουν στο μέλλον, θα τον εγκαταλείψουν. Η σκέψη ότι ο άλλος θα απομακρυνθεί από κοντά τους,  γεννά έντονα συναισθήματα άγχους και ανασφάλειας, μεταφράζεται ως προσωπική απόρριψη και το άτομο την δικαιολογεί στην βάση της προσωπικής του αναξιότητας.

Η αποτελεσματικότητα της Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας στις αγχώδεις διαταραχές δεν αποτελεί καινούριο επιστημονικό εύρημα. Καθώς όμως το άγχος κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος στην καθημερινότητα μας, αναζητούμε ανακούφιση σε πλήθος τεχνικών και παρεμβάσεων που υπόσχονται συχνά την ηρεμία που τόσο έχουμε ανάγκη.

Πρόσφατη έρευνα έρχεται να υποστηρίξει πως στον παθολογικό ναρκισσισμό υπάρχει αυξημένος κίνδυνος κατάθλιψης, ο οποίος σχετίζεται μάλλον με την δυσκολία στην διαχείριση των συναισθημάτων

Επιτυχία είναι να κατορθώνεις κάτι δύσκολο για σένα. Ακόμα όμως και αν θες να αγγίξεις την κορυφή, θα πρέπει πρωτίστως να βρεις τους κατάλληλους λόγους για να το κάνεις

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η υγιής επικοινωνία θεωρείται θεμέλιος λίθος μιας καλής συντροφικής σχέσης.

Η αρνητική κριτική αποτελεί για πολλούς ανθρώπους ένα μελανό σημείο στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.

«Είναι η ίδια η αναζήτηση της ευτυχίας που ματαιώνει την ευτυχία»

Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί άραγε οι ευφυείς και πετυχημένοι –με πανεπιστημιακή μόρφωση και παχυλούς μισθούς– δεν είναι τόσο ευτυχισμένοι όσο θα μπορούσαν;

Η ψυχοθεραπεία είναι μια ιδιαίτερη και μοναδική σχέση ανάμεσα στον θεραπευόμενο και το θεραπευτή που αποσκοπεί στην ανακούφιση του πρώτου από τα προβλήματα που τον ταλανίζουν αλλά και στην σταδιακή καλλιέργεια των δεξιοτήτων που θα τον βοηθήσουν να τα διαχειρίζεται αποτελεσματικά στο μέλλον.

Πόσες φορές δεν βάλατε ένα στόχο που έμεινε αυτό ακριβώς μέσα στο πέρασμα του χρόνου: ένας στόχος, μια επιθυμία και τελικά μια ανάμνηση κάποιου πράγματος που κάποτε θελήσατε αλλά ποτέ δεν πραγματώθηκε;

Αν και όλοι βιώνουμε άγχος, η ικανότητα κάποιων ανθρώπων να το διαχειρίζονται αποτελεσματικά προσδίδει μεγαλύτερη ποιότητα και ηρεμία στην ζωή τους.

Το άγχος είναι μια σύνθετη ψυχοσωματική αντίδραση του οργανισμού όταν αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει μια κατάσταση ως εν δυνάμει επικίνδυνη.